Son zamanlarda ALS hastalığı daha fazla konuşulmaya başlandı. Bunun sebebi hastalığın bulaşıcı olması ve dünyayı birden ebola virüsü gibi tahdit etmesi değil, sosyal medya da başlatılan bir kova buzlu su kampanyası hastalığın konuşulmasının asıl sebebi. Ülkemizden de bu kampanyaya dahil olan ünlüler var. Bu farkındalık yaratma yarışı içerisinde amaç, ALS hastalarına maddi yardım toplamaktı. Peki ama çokça gündemde kalan bu ALS hastalığı ne anlama geliyor? Buna biraz değinelim.
Asıl adı, Amyotrofik Lateral Sklerozdur. Sinir sistemlerini etkileyen ve çalışmasını yavaşlatan bir hastalığı ifade ediyor. Genelde bu hastalık zeki ve çalışkan insanlarda görüldüğü söyleniyor. Ünlü fizikçi Stephen Hawking’de 40 yılı aşkın bu hastalığın pençesindedir. İlk kez bu hastalığın tanısı 1869 yılında Fransa’da konuldu.
Karakteristik motor nöron hastalığını ifade eden ALS, kaslarla bağlantı kuran ve omuriliğin yanında bulunan sinir hücrelerinin tahrif olmasından dolayı yaşanan erime durumudur.
Bu hastalığı yaşayan Ünlü Fizikçi Stephen Hawking, ALS rahatsızlığın ilk zamanlar kendisini hiç hissettirmediğini ve bu nedenle hastalığın gizli şekilde insanı yok ettiğini ifade etmiştir. Gerçektende hastalığın ilk evrelerinde herhangi bir belirti söz konusu olmadığından dolayı, kişi rahatsız olduğunun farkına varamıyor. Hastalık ise kuluçka döneminden çıkıp, iyice yayılma dönemine girdiğinde tedavisinde geç kalınmış oluyor. Omurilikte ve beyindeki sinir hücrelerinin kaybolması sonucunda meydana gelen erimeler ve incelmeler, insan vücudunda hasarlar meydana getirmeye başlıyor. Kuvvetten düşme, hareketlerde zayıflama gibi durumlar yaşanmaya başlıyor. Hastaların zihinsel fonksiyonlarında herhangi bir azalma gözükmüyor. Ama yine bazı ALS hastalarının zihinsel fonksiyonlarında da zararlar görüldüğü tespit edilmiştir.
Hastalığın belirtileri nelerdir?
ALS hastalığının uzmanlarından Abdullah Özkardeş, rahatsızlığın belirtilerinin çok hafif olduğunu ifade ediyor. Ancak, hayat kalitenize bazı durumların etki ettiğini fark ederek, bu hastalığın tanısını erkenden koyabilir ve doktorunuza başvurabilirsiniz. Hastaların bazılarında konuşma zorlukları, yutkunmada problemler meydana gelebiliyor. Konuşma sırasında ağzın sürekli tükürükle dolması, ALS ihtimalini haber verebiliyor. Kollarda ve bacaklarda meydana gelen erimelerde ALS hastalığının habercisi olabilir. Kişinin güçsüz düşmeye başlaması, aynı zamanda meydana gelen erimeler, konuşmada, yutkunmada, nefes almada yaşanan problemler, ALS hastalığının belirtileri arasında yer alıyor.
Hastalık ilerlemeye devam ettikçe, solunumda bazı problemler hissetmeye başlanır. Kişi herhangi bir hareket içerisinde olmamasına rağmen, deri nefes almalar söz konusu olabilir. Bunun yanında kişinin kontrol edemediği ağlama ve gülme seanslarının sıklıkla yaşanmaya başlaması, hastalığın ilerleyen safhalarında görülebilecek muhtemel belirtiler. Hastalık sürecinde kişinin sindirim sisteminde problemler yaşanmaz. Cinsel veya idrar kaçırma gibi durumlar söz konusu olmaz. Ama yine bazı ALS hastalarının idrar yollarında da bozulmalar meydana geldiği görülmüştür. Hastaların aşırı ilerlemesi durumunda, göz kaslarında erimeler meydana geldiğinde görmeye dair bozukluklar başlar.
40-50 yaşlar arasında görülen hastalık, en fazla erkeklerde görülüyor. Hastalığın aşırı ilerlemesi durumunda kişinin 3 ila 5 yıl içerisinde solunum yetmezliğinden veya akciğerde yaşanan sorunlardan dolayı vefat etmesi muhtemeldir. Ancak 10 yılı aşkın ALS hastalığının pençesinde yaşayanlarda vardır. Hastalığın görülme nedenleri arasında genetik etki önemli bir yer tutar. Ayrıca zayıf insanlarda da hastalığa rastlanma riski artıyor. Hastalığın kesin tedavisi yok. ALS hastalarına uygulanan tedavi, hastalık etkilerinin azaltılarak, kişinin yaşamanın normal seyrinde olabildiğince yaşanmasını sağlamaktır. Hastalığın ilerlemesini yavaşlata bazı uygulamalar yapılabiliyor. Eğer, bir takım belirtiler hissediyorsanız, nörolojiye gidilmesi ve test yaptırılması gerekiyor.