Alzheimer teşhisi alan bir kişide hastalığın seyrine bağlı olarak, davranış bozuklukları, tedirginlik, ajite olma hali, kaygı bozuklukları, şüphecilik, eşyaları saklama, uyku sorunları, amaçsızca dolaşma ve kaybolma gibi şikayetler görülebilir. Hastalık nedeniyle yaşanan tüm bu şikayetler hastanın yanı sıra hastaya bakmakta olan hasta yakınları veya hasta bakıcıları yoran, zorlayan hatta bir süre sonra depresyona girmelerine bile neden olabilen sebeplerdir.
Günlük hayatlarında Alzheimer hastaları bir şeyleri anlatmaya çalışmakta zorlanabilir. Karşı taraf da söylenileni anlayamıyorsa sinirlenmeye başlarlar. Hatta bazı zamanlar kendilerine ve yakınlarına fiziksel şiddette bulunabilirler. Alzheimer hastaları aynı huzursuzluğu banyo sırasında da yapabilirler.
Alzheimer Hastaları Banyo Sırasında Neden Huzursuzlanır?
Alzheimer hastalarının banyoda huzursuzlanmalarının pek çok nedeni olabilir. Banyo öncesinde yaşanmış olan olumsuz herhangi bir durum saldırganlaşmalarına veya bir şeylere sinirlenmelerine sebebiyet verebilir. Böyle durumların sık yaşanmaya başlaması durumunda hasta yakını tarafından hastanın bir süre gözlemlenmesi faydalı olacaktır. Alzheimer hastalarının özellikle gün içerisinde nelere tepki verdiği, agresif tavırlar sergilemesine neden olan şeylerin belirlenebilmesi hasta yakınları için yol gösterici olacaktır. Bu gözlemlerin sonucunda da banyo sırasında Alzheimer hastasına karşı nasıl bir tavır sergilenmesi gerektiği biraz daha netleşmiş olacaktır.
Alzheimer Hastalarına Banyo Ne Zaman Yaptırılmalı?
Alzheimer hastalarına banyo yaptırılacağı zamanın doğru şekilde hasta yakınları tarafından belirlenmesi ve planlamalarını ona göre yapmaları önemlidir. Hastanın düzenli olarak günlük rutinlerinin içerisinde yer verilen banyo zamanı hastayı huzursuz etmeyecektir. Örneğin hasta uyandıktan sonra kahvaltı, banyo, televizyon, yürüme, öğlen yemeği, aktivite, dinlenme, akşam yemeği, uyku gibi bir rutinde günlük yaşantısını sürdürüyor ise, her seferinde banyoyu kahvaltıdan sonra aynı saatlerde yaptırmak doğru olacaktır. Böylelikle hasta hangi zamanda hangi işin yapılacağını bileceğinden kafası karışmayacaktır.
Alzheimer Hastalarına Banyo Yaptırırken Nasıl Davranılmalı?
-
Alzheimer hastalarına banyo yapılacağı zaman dikkat edilmesi gereken bazı detaylar bulunmaktadır. Bu detayları bilerek hareket etmek banyo sırasında hasta yakını veya hasta bakıcıya kolaylık sağlayacaktır.
-
Alzheimer hastalarında kişilik değişiklikleri görülebilir. Az konuşan biri ise çok konuşabilir veya tam tersi durumlar yaşanabilir. O nedenle hasta yakınlarının banyo sırasında hastanın durumuna göre davranması önemlidir.
-
Banyodan önce hastaya her bir adım hakkında bilgi verilerek uygulamaya geçilmelidir.
-
Hasta bakıcı veya hasta yakını sakin ve güven verici bir ses tonu ile tane tane konuşmalıdır.
-
Alzheimer hastasına banyo yaptıran kişinin basit cümleler kurarak mümkün olduğunca kafa karışıklığını engellemesi sağlanabilir.
-
Suyun sıcaklığından Alzheimer hastası rahatsız olabileceğinden, suyun ılık şekilde hastaya göre ayarlanarak yavaş hareketlerle vücudunda gezdirilmesi sağlanmalıdır.
-
Hasta kendini güvenli ortamlarda rahat hisseder. Hastaya banyo süresince güvende ve yanında olduğu söylenmelidir.
-
Banyo sırasında hastanın daha önce sevdiği müzik türünde şarkılar açılarak kısık tonda dinletilebilir.
-
Banyonun ışığının çok yüksek hastanın gözünü rahatsız edici şekilde olmamasına dikkat edilmelidir.
-
Banyo sırasında Alzheimer hastası saldırganlaşmaya başlarsa, hastaya fiziksel temasta bulunmamaya çalışın. Aksi halde kontrolsüzce yapılan hareketler size de zarar verebilir.
-
Alzheimer hastası aynada kendisini gördüğünde tanımayabilir, korkabilir ve sinirlenebilir. Banyoda ayna varsa ya kaldırın ya da hastanın görmeyeceği şekilde aynayı kamufle edin.
-
Alzheimer hastaları şüphecidir. Ailesinin kendisine kötü davrandığını, dövdüğünü veya eziyet ettiklerini düşünebilir. Banyo sırasında bu düşüncelere kapılırsa agresif tavırlar sergileyebilir.
-
Hasta banyoda yıkanma sırasında bir şeylere itiraz ederse sadece dinleyin. Hasta ile inatlaşmayın.
-
Hasta gece uykusuz kalmışsa bir sonraki güne sinirli başlayabilir. O nedenle banyo öncesinde hastayı sakinleştirmeye çalışmak önemlidir.
-
Alzheimer hastalarında halüsinasyonlar yaşanabilir. Hasta olmayan şeyleri banyo sırasında gördüğünü iddia edebilir. Hastaya gördüğü şeylerin gerçek olmadığını anlatmaya çalışmayın, sakince dinleyerek dikkatini başka yöne çekmeye çalışın.
-
Alzheimer hastaları sürekli ev içerisinde olduklarından enerjilerini atamazlar ve sıkça hareket etmek isterler. Banyo sırasında da hareketin fazla olması banyoyu yaptıran kişiyi oldukça zorlayabilir. O nedenle mümkün olduğunca seri hareketlerle banyonun bitirilmesi hem hasta hem de hasta yakını için iyi olacaktır.
-
Banyo bitiminde kıyafetleri tek tek ve yavaşça giydirilmelidir.
Alzheimer Hastalarının Huysuzlanma Sebeplerinden Bazıları
-
Alzheimer hastaları pek çok nedene bağlı olarak huzursuzluk yaşayabilir. Bu tip durumların yaşanması gün içerisindeki işleyişi de zorlayıcı hale getirmektedir.
-
Tanımadığı birinin eve gelmesi Alzheimer hastasını huzursuz edebilir.
-
Akşam gece karanlık olması tedirginliğini arttırabilir.
-
Açlık ve susuzluğa bağlı huzursuzluk yaşanabilir. Özellikle aç veya susuz olduğunu ifade edemiyorsa agresifleşebilir.
-
Alzheimer hastalarını kalabalık, gürültülü veya sessiz ortamlar tedirgin edebilir.
-
Yorulmak, iş yaparken zorlanmak gibi nedenler huzursuzluğu arttırabilir.
-
Alzheimer hastası kendini ifade edemediği zaman huzursuzluk çıkarabilir. Özellikle ağrılarını, tuvalet ihtiyacını, kabızlığı veya bezli ise bezini kirlettiğini anlatamamak hastayı sinirli hale getirebilir.
-
Alzheimer hastaları için günlük rutinlerini sürdürmek önemlidir. Günlük rutinde olabilecek en ufak bir değişiklik bile huzursuzlanmalarına neden olabilir. Alzheimer hastalarına bakım veren bakıcıların düzenindeki değişiklikler de hastaları huzursuz edebilir. Özellikle bakıcı ayrıldığında veya bir süre izne gittiğinde sinirli ve agresif bir hal takınabilirler. Alzheimer hasta bakımı konusunda deneyimli hasta bakıcılardan hizmet almak önemlidir. Bknz. Hasta Bakıcı Listesi
-
Kaygı bozukluğu, depresyon, evdeki eşyalarda değişiklik, taşınma gibi nedenler Alzheimer hastalarını olumsuz etkileyebilir.
-
Uyku bozukluğuna bağlı uykusuzluk sinirlerini arttırabilir.
-
“Beni tanıdın mı?” veya “Benim adım ne?” gibi sorular Alzheimer hastalarının agresifleşmelerine ve şiddet eğilimine neden olabilir.
-
Kullanılan ilaçların yan etkileri de Alzheimer hastalarının davranışlarına olumsuz yönde etki edebilir.