Bilinçlilik nedir?
"İnsanın, çevresinden ve kendi organizmasından gelen uyarıları algılayabilmesi, anlamlı zihinsel veya fiziksel hareketi başlatabilmesi için gerekli olan uyanıklık hali“
Uyanıklık, asandan retiküler aktivatör sistem (ARAS)
*Rostral pons
• Mezensefalon tegmentumunun paramedyan bölgesi
• Talamus posterior paramedyan, parafasikuler ile sentromedyan ve intralaminer çekirdeklerin medyal bölgesini içine alarak
• Korteksin her tarafına projekte olan yaygın bağlantılar
Bilinç bozuklukları.
ARAS’ı etkileyen
• Diffüz ensefalopati
• Supra tentoriyel lezyonlar
• İnfra tentoriyel lezyonlar bilinç bozukluklarına neden olur.
Uyanıklılık durumu
• Konfüzyon: Hasta uyanık, uyaranlara uygun tepki veremez
• Delirium:
– Algılama bozuk, Halüsinasyonlar
– Konvülziyonlar
– Uykusuzluk
• Somnolans (letarji) :
– Hasta uykuya eğilimlidir.
– Sesli uyaranlarla uyanıp sorulanlara doğru cevaplar verir. Fakat kendi haline bırakılınca yeniden uyuklamaya başlar.
• Stupor :
– Sesli uyaranlara cevap alınamaz. Kuvvetli uyaran uygulamak gerekir. Bu sırada sözlü emirleri yerine getiremez veya emri yavaş ve yetersiz şekilde uygular.
• Koma :
– Hasta dış uyaranlarla uyandırılamaz.
– Hafif ve orta dereceli komada hasta ağrılı uyaranı lokalize edip eliyle uzaklaştırmak ister. Yahut, yüz buruşturma gibi genel bir cevap verir.
– Derin komada ise her türlü uyarıya refleks düzeyde bir cevap bile alınamaz. Sadece vejetatif fonksiyonlar korunmuştur.
**Not: Koma bir hastalık değildir.
Çeşitli etyo-patolojik süreçler sonucu gelişen
acil bir klinik tablodur.**
Komalı hastada anamnez
• Öncelikle vital fonksiyonlar korunmalı
• Anamnez ve başlıca nörolojik oryantasyonlu bir muayeneyle koma değerlendirilmeli,
– Komaya yol açan olay primer olarak santral sinir sisteminden mi kaynaklanmaktadır?
– Nedeni ne olursa olsun, santral sinir sistemi ne derece etkilenmiştir ?
• Muhtemel sistemik veya nörolojik nedenler araştırılarak nedene yönelik tedaviye başlanmalı
• Merkez sinir sistemi işlevlerinin yukarıdan aşağıya doğru bozulduğunu gösteren bulgular her çeşit komada ortaya çıkabilir
• Eski sağlık sorunları ve alışkanlıkları (DM, HT, kalp ve böbrek hastalığı, malign hastalıklar, epilepsi, madde alışkanlığı vb)
• Epileptik nöbet, hastanın bulunduğu yer ve pozisyon, bir kafa travması geçirip geçirmediği
• Hastanın cebinde bulunacak bir reçete, ilaç kutusu veya tıbbi bir kayıt önemli bir ipucu
• Hastanın bulunduğu andan hekime getirildiği ana kadar geçen zamanda bilinç durumundaki değişiklikler de sorulmalıdır.
Komalı hastanın muayenesi.
§ Uyanıklık durumu,
§ Solunum ritmi,
§ Pupilla muayenesi,
§ Gözlerin istirahatteki pozisyonu ve refleks göz hareketleri,
§ Motor sistem muayenesi
Solunum.
• Cheyne-Stokes solunumu
• Santral Nörojenik Hipervantilasyon
• Apnöstik Solunum
• Ataksik Solunum
Cheyne-Stokes solunumu :
Başlangıçta derinliği artan inspiryum-ekspiryum periyodları giderek yüzeyselleşir ve kısa bir süre için solunum durur (Apne). Apneyi izleyerek solunum ritmi yavaşça geriye döner, giderek derinleşir ve benzer şekilde yavaşlayarak yeni bir apne ortaya çıkar.
– Çeşitli metabolik komalar ve iki yanlı serebral hemisfer düzeyinde lezyonlar
Santral Nörojenik Hipervantilasyon :
Birbirini izleyen derin inspiryum ve ekspiryumdan oluşan ve sıklığı dakikada 40 ile 70 arasında değişen bir solunum tipidir.
– Mezensefalon - üst pons seviyesini etkileyen lezyonlar
Apnöstik Solunum :
Her inspiryumu izleyen bir apne periyodu vardır.
– Orta-alt pons seviyesindeki lezyonlar
Ataksik Solunum :
Son derece düzensiz bir solunum ritmidir
– Bulbus lezyonu, kötü prognoz
MOTOR SİSTEM MUAYENESİ
Gözlemle başla;
• Hastanın kendiliğinden hareketi var mı?
• Hareketler var ise dört ekstremitede eşit mi?
• Hastanın yatışında asimetri ve tonus farkı var mı?
• Anormal hareketler var mı?
Komalı bir hastada ağrılı bir uyarana hiçbir cevap alınamıyorsa bir felcin varlığına veya yokluğuna karar vermek mümkün değildir.
Motor zaaftan kuşkulanılan tarafta tendon reflekslerinin canlı olması ve/veya Babinski delili paraliziyi doğrulayan bulgulardır.
Başka bir lateralizasyon bulgusu olmadan,
tek başına Babinski delili lokalizasyon değeri taşımaz.
Komalı hastada kendiliğiden veya ağrılı uyaranla
ortaya çıkan iki motor fenomen (postür):
Deserebre poster Kol ve bacaklar ekstansyon Lezyon; beyinsapında Nucleus Ruber’in altında Dekortike poster Kollar fleksiyonda bacaklar ekstansiyonda Lezyon; Nucleus Ruber’in üstünde bir seviyededir
(Muhtemelen hemisferik)
KOMALI HASTADA DİĞER MUAYENELER
• GÖZ DİBİ MUAYENESİ
• MENİNGEAL İRRİTASYON BULGULARI
Okuyan ve katkı sağlayan herkese teşekkür ederim. Vaktim oldukca sunumların devamı gelecek. 
Herkese sağlıklı ve keyifli forumlar