Sürekli kapalı ortamda kalan veya yatağa bağımlı olan hastaların iletişim konusunda ne kadar zorluk çektiğini en iyi aileleri bilir. Yatağa bağımlı veya hareketleri kısıtlı kişilerin diğer insanlarla iletişimi normale göre daha azdır. Hastanın herhangi bir şekilde kendisini ifade edebiliyor olması bile psikolojisini olumlu etkiler. Bilinci yerinde olan bir hastanın iletişim imkanlarının kısıtlı olması hayatını daha da zorlaştırır. Hasta olmanın ne kadar zor bir süreç olduğu yadsınamaz. Özellikle bilinci yerinde olup da tamamen yatağa bağımlı yaşamak çok zordur. Kişinin çevresiyle iletişimi azaldıkça kendini daha yalnız hissetmeye başlar. Yalnızlık hissiyle birlikte acılar da artar. Kişi daha çok sıkıntı çeker hale gelebilir. Uzun süreli hastalıklar yaşayan insanlar çevresiyle sürekli iletişim halinde olmak ister. Konuşma yetisini henüz kaybetmemiş ancak ellerini kullanamayan hastalar için bilgisayarda yazı yazmak mümkündür. Böylece hastalar, yazılarını yayımlayarak diğer insanlarla paylaşma imkanı bulabilirler. Duygu, düşünce ve isteklerini kendi gibi olan veya olmayan çevrelerindeki insanlara yazılı olarak aktarabilirler.
Bu ihtiyacı giderecek birçok ücretli yazılım piyasada mevcuttur ve çoğu da oldukça pahalıdır. Hatta bazı sistemler hastanın bilgisayar kullanımıyla ilgili tüm ihtiyaçlarını karşılayabilecek şekilde üretilmiştir. Hastanın yanında kimse olmasa dahi bilgisayarla ilgili tüm işlerini yapmasını mümkün kılar. Bu tip sistemlerin 5000 USD’ye kadar piyasa fiyatları söz konusudur. Ancak bir hastanın evde bakılıyor olması zaten birçok masrafı da beraberinde getirdiği için ücretli çözümler yerine önce ücretsiz olanlar denenebilir. Böylece fazladan masrafın önüne geçilebilir.
Ücretsiz olan bu çözümü Google’ın bir servisi sunmaktadır. Bulut depolama alanı sağlayan Google Drive’ın içeriğindeki Google Dokümanlar yazılımı sayesinde konuşarak bilgisayarda yazı yazılabilir. Bu yazılım herkesin kullanımına açıktır. Hastalar için geliştirilmemiş olsa da konuşarak yazı yazmayı mümkün kılar.
Tüm işlemler bilgisayara kolayca yüklenebilen “Google Chrome Web Tarayıcısı” ile yapılabilir. İnternete bağlı bir bilgisayar ve bu bilgisayara bağlı bir mikrofon yeterli olacaktır. Google Dokümanlar’ın sesle yazma özelliği diğer tarayıcılarda çalışmamaktadır.
Google Chrome’u bilgisayara yükledikten sonra bir de Google Hesabı açmak gerekir. Gmail.com uzantılı bir e-posta adresi ile yeni hesap açılır ve aktif hale gelir. Böylece tüm Google servislerine erişim sağlanabilir. Yeni hesap oluşturduktan sonra Google Drive’a giriş yaparak Google Dokümanlar yazılımı kullanılabilir. Google Chrome, Google Drive ve Google Dokümanlar ücretsizdir.
Google Chrome web tarayıcısı bilgisayarda açılır. Hesap bilgileriyle Google Drive’a giriş yapılır. Sonrasında yeni bir “Google Dokümanı” oluşturulur. Google Dokümanlar bilgisayarlarda kullandığımız kelime işlemci yazılımı olan Microsoft Word’e benzemektedir. Microsoft Word’den farkı Google Dokümanları kullanabilmek için bilgisayara yüklemeye gerek yoktur. Doğrudan web tarayıcısı üzerinden kullanılabilir. Yazılan yazılar bulut teknoloji sayesinde doğrudan kaydedilir. İstenilen her yerden ve her tip cihazdan yazılara ulaşmak mümkündür.
Google, geliştirdiği teknolojiler sayesinde Türkçe konuşmayı algılayabilmekte ve bunları yazıya dökebilmektedir. Ellerini kullanamayan hastalar eğer konuşma yetilerini kaybetmedilerse bu teknoloji sayesinde konuşarak yazı yazabilirler. Google Dokümanlar üzerinde yazılan yazılar anlık olarak kaydedilir. Sayfa yanlışlıkla kapansa bile yazılar kaybolmaz. Yazıyı yazdıkça otomatik olarak Google Drive üzerinde kayıt altına alınır. Ayrıca tüm yazı geçmişi görüntülenebilir ve istenilen andaki kayıtlara geri dönülebilir.
Yeni bir Google Dokümanı oluşturmak için Google Drive’a giriş yaptıktan sonra sol üst tarafta bulunan “Yeni” butonuna basılır ve çıkan seçeneklerden “Google Dokümanlar” seçilir. Böylece, yeni bir sekmede “Adsız doküman” başlıklı yeni bir yazı sayfası açılır.
Konuşarak yazı yazma özelliğini kullanabilmek için yapabiliyorsa hastanın kendisi, eğer bu mümkün değilse refakatçisi bu özelliği aktif hale getirmelidir. İşlemler şu şekilde yapılır:
- Yeni bir Google Dokümanı oluşturulur.
- Yeni Google Dokümanı sayfasının üst bölümünde bulunan “Araçlar” menüsü seçilir.
- Aşağı doğru açılan menüde “Sesle yazma” özelliği seçilir.
- Ekranda sesle yazma butonu belirir ve kullanıma hazır hale gelir.
Eğer dil seçeneği “Türkçe” şeklinde gelmediyse, mikrofon şeklinin üzerindeki listeden “Türkçe” dili seçilebilir. Yazmaya başlamak için mikrofon şeklinin üzerine basılır. Böylece buton kırmızı hale gelir ve mikrofona söylenen kelimeler yazı haline dönmeye başlar. Daha önceden ayarlanmadıysa web tarayıcısı mikrofonu kullanmak için izin isteyebilir.
Uzun bir süre konuşulmadığında veya mikrofon bağlantısında bir sorun oluştuğunda ses dinleme özelliği pasif hale gelir. Mikrofon butonuna tekrar basarak aktif hale getirmek gerekir.
Hastalar kendi kendine makale yazıp farklı platformlarda paylaşabilirler. İnterneti daha verimli şekilde kullanabilirler. Kendilerini yazıyla ifade etmeye devam edebilirler. Yazılan makaleler yerel veya ulusal medya şirketlerine de gönderilebilir. Böylece daha büyük kitlelere ulaşılabilir. Yazıların tamamı veya belli bölümleri sosyal medya hesaplarında da paylaşılabilir. Daha çok insana ulaşabilmek ve bu sayede etkileşim sağlayabilmek hasta veya engelli bireylerin kendilerini bir nebze de olsa iyi hissetmelerini sağlayacaktır.
Yazı, sol üst bölümde bulunan “Dosya” menüsünden “İndir” seçilerek istenilen formatta bilgisayara indirilebilir. Böylece hem bilgisayarda arşivlenebilir hem de bir başkasına dosya halinde gönderilebilir. Sağ üstte yer alan “Paylaş” butonuna basarak da hızlı paylaşım seçenekleri kullanılabilir. Bu bölümden, istenilen kişilere doğrudan e-posta ile gönderilebilir veya paylaşılabilir bağlantı seçeneğiyle kolayca paylaşılabilir. Ayrıca başka kişilere yetki verilebilir ve yazıyı onların da görüntüleyebilmesi ya da düzenleyebilmesi sağlanabilir.
Dosya menüsünde bulunan “Web’de yayınla” özelliği seçilirse yazı otomatik olarak bir web sayfası haline dönüşür ve yayımlanabilir hale gelir. Oluşan web bağlantısı kopyalanıp sosyal medya hesaplarında veya başka web sitelerinde paylaşılabilir.
Yazıyı Sese Çevirme İşlemi Nasıl Yapılır?
Yazıyı sese çevirme işlemi de yine bir Google servisi olan Google Çeviri ile yapılabilir. Google Çeviri’nin web sayfasına girip soldaki bölüme yazıyı ekleyince alt kısımda hoparlör simgesi belirir. Üst kısımdan Türkçe seçildikten sonra bu simgeye basıldığında yazı bölümündeki kelimeler veya cümleler robot tarafından sesli şekilde okunur. Sol altta bulunan mikrofon simgesine basarak da Google Dokümanlarda olduğu gibi konuşarak yazmak mümkündür.
Yorumlar
Belgin Karavaş - 23 Kasım 2020 10:24
Çok güzel bilgilendirme ve yol gösterme, bizim hasta yakınlarımız oturup yazmaya vakit bulamıyorlar ama bu şekilde çok daha kısa sürede yapabilirler diye düşündüm.Ilk kurulumunda yol göstericilik gerekebilir sanıyorum.
Teşekkür ederiz.
Sesan - 24 Kasım 2020 12:24
Belgin Karavaş, merhaba. İlginiz ve desteğiniz için teşekkür ederiz.
Bilen - 24 Mayıs 2021 12:24
Çok değerli bir bilgilendirme ALS hastalarına ne kadar yardımcı olur bilemem fakat çok çok verimli bir çalışma paylaşımlarınız için 
teşekkürler
Sesan - 25 Mayıs 2021 13:24
Bilen, merhaba. İlginiz ve desteğiniz için teşekkür ederiz.
murat çevirgen - 21 Eylül 2021 12:39
Merhaba,
Önemli bir bilgi paylaşımı. Sizleri tebrik ederim. Saygılarımla
Sesan - 22 Eylül 2021 10:35
Murat Çevirgen, merhaba. İlginiz ve desteğiniz için teşekkür ederiz.