Trakeostomi; aniden nefesleri tıkanan hastalarda ve yüz veya boyun çevresinde yaralanmalar görülen kişilerde uygulanır.
Uzun süre solunum makinesine bağlı olarak yaşayacak hastalarda trakeostomi işlemi mecburi olarak uygulanır. Hasta kendi kendine nefes alma kabiliyetine kavuştuğunda ise bu işlem sonlandırılır.
Nefes borusunun kıkırdak halkaları arasında açılan deliğe yerleştirilen, plastik boruya ise trakeostomi kanülü denir. Bu boru hastanın hava yolunun sürekli olarak açık kalması için takılan bir parçadır.
Bazı hastalar trakeostomi operasyonundan sonra geçici veya kalıcı olarak konuşma becerilerini kaybederler. Ses telleri zarar görmeyen hastalar konuşma özellikli kanül kullanmayı tercih ederek, konuşmaya devam edebilirler ve bu şekilde hasta sağlıklı durumuna kavuştuğunda, trakeostomisi kapatılır ve hasta böylece tekrar konuşabilir hale gelir.
Solunum makinesine bağlı olarak yaşayan hastaların kullandığı trakeostomi kanülleri kaflı ve kafsız olarak ikiye ayrılır. Trakeostomi kanüllerinde bulunan kaf; hastanın nefes alma sırasında akciğerlerine dolan havanın solunum yolunda kalarak, hava kaçağı olmamasına yardımcı olur.
Kafsız trakeostomi kanülleri ise hastanın nefes alma sırasında akciğerlerine dolan havanın kanülden geri çıkması yerine, kanülün alt ve yan taraflarından veya hastanın ağzından geri çıkmasına sebep olur. Bu durumda hastayı rahatsız edeceğinden genellikle kaflı trakeostomi kanülleri tercih edilir.
Kaflı trakeostomi kanülü kullanan hasta ve hasta yakınlarının dikkat etmesi gereken bir diğer özellik de kafın doğru basınçta şişirilmesidir. Eğer yanlış basınçta şişirildi ise kanülde hava kaçağı olacaktır ve bu da hastanın bağlı olduğu solunum cihazını alarma geçirecektir. Bu doğrultuda cihaz hastaya hava vermeyi kesebilir ve bu durumda hasta için risk yaratabilir.
Eğer hasta kaflı trakeostomi kanülü kullanıyor ise, kaf minumum iki saatte bir kontrol edilmelidir. Bu şekilde kanüldeki hava kaçağı oranı azaltılarak, hastanın doğru ve rahat bir şekilde nefes alıp vermesi sağlanmış olur.