Kemik kırılmalarında ilk yardım uygulamaları hayati önem taşıyan uygulamalardır. Günlük hayatta evde, işte, okulda, sokakta birçok yerde birçok kaza meydana gelir ve ne yazık ki bu kazalarda en çok karşılaşılan durumlardan biride kırıklardır. Bu kazalar sonucu oluşan kırıklarda yapılan ilk yardım uygulamaları hayati önem taşıyan uygulamalardır. Bu uygulamalar olay yerinde yapılırsa ağrıyı azaltır, kırığın durumunun artmasını önler ve sonrası için tedavi süresini azaltmaya yardımcı olur.
KIRIK TÜRLERİ
Kırık türlerini bilerek ona yönelik ilk yardım yapmak yapılan ilk yardımın başarısını artırır. Kırıklar genel olarak; Açık kırıklar, kapalı kırıklar, parçalı kırıklar ve komplike kırıklar olarak farklı gruplara ayrılır. Aslında tüm kırık türlerinde yapılması gereken en önemli uygulama fazla hareket ettirmeden kırığı sabitlemektir.
AÇIK KIRIKLARDA İLK YARDIM
Açık kırıklar deri duvarını delerek, kemik ucunun ve ya kemiğin bir bölümünün dışarıya çıktığı kırıklardır, yapılacak ilk işlem dışarıda olan kemik ucu veya kemik bölümünü temiz nemli bir bez ile kapatmaktır. Kanama var ise tampon yapılmalıdır tabi dikkatli tampon yapılmalı aksi halde kırık şiddeti ve ağrısı artabilir. Bu işlemden sonra kırık olan bölge vücuda dikkatli bir şekilde sabitlenmelidir.
KAPALI KIRIKLARDA İLK YARDIM
Kapalı kırıklarda dışarıya çıkmış bir kemik bulunmamaktadır. Ama dışarıdan bakıldığında derinin bir bölümüne baskı yapan kemik gözlenebilir. Önemli olan etrafında morluk var ise kanama riskinin göz önünde bulundurulmasıdır. Kapalı kırıklarda sabitleme yapılamayacağından kırık olan bölge hiç hareket ettirilmemelidir.
PARÇALI KIRIKLARDA İLK YARDIM
Parçalı kırıklar kemiğin aynı anda birden fazla yerden kırıldığı kırıklardır ve sabit etmek çok zordur ve genellikle kanama da bu kırık türüne eşlik eder. Yapılacak ilk iş temiz nemli bir bezle kırık üzerini kapatmak ve derhal bir sağlık kuruluşuna başvurmaktır.
KOMPLİKE KIRIKLARDA İLK YARDIM
Kırığın bir organa saplanmasıyla oluşan kırıklardır, saplandığı organa göre hayati risk artar, kazazede kesinlikle hareket ettirilmemeli ve derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Yeterince bilgi olmadığı durumlarda kırığa müdahale etmek daha sonrası için tedavi sürecini zorlaştırabilir. Nasıl müdahale edildiği bilinmediğinde kırılan bölgeyi sabit tutup sağlık çalışanlarını beklemek hasta açısından daha iyi olacaktır. Bilgi olmadan yapılan her hareket hastada kalıcı bir hasar bırakabilir.
Trafik kazalarında uygulanabilecek ilk yardımın nasıl olması gerektiği konusunda bir bilgilendirme yapılsa faydalı olabileceğini düşünüyorum.Ne yazık ki ilk yardım konusunda çoğumuz ani gelişen kazalarda bilinçli davranışlar sergileyemiyoruz.
Kaza anında yaşanan şok durumu müdahaleyi zorlaştırıyor. Aslında sakinliği korumak adına ilk yardım derslerinde nefes eğitimi verilmesi gerekir. Önce kazanın bilincine varıp daha sonra en ağır yaralıdan en hafif yaralıya kadar müdahaleye başlanması, kazalardaki ölüm riskini en aza indirecektir.
Öncelikle hayati önem taşıyan ve karşılaşma olasılığımızın bu denli yüksek olan bir konuda aydınlatıcı bu yazıyı yazdığınız için teşekkür ederim. Nacizane ilave bir kaç bilgi eklemek isterim.
“AÇIK KIRIKLARDA İLK YARDIM” konu başlığınızdaki içerikte önemli olan bazı noktaralara değinmek isterim. Açık kırıklar hem hasta hemde yakınları açısından daha fazla panik yaratan bir durum olduğu için hata yapma olasılığı bu gibi durumlarda çok yüksek oluyor. Açık kırıklarda dikkat edilmesi ve kesinlikle yapılmaması gereken en önemli nokta, kırık üzerinin kapatılması , kanama varsa tampon ile kanamanın durdurmak için kırığın üstüne bası uyugulanması ve kemiğin içeri iktirilmeye veya çekerek çıkartılmaya çalışılmasıdır. Yardım amaçlı yapılan bu müdaheleler hayati risk taşımaktadır. Bu gibi işlemler yerine ;
Hasta ile ilk karşılaştığımızda öncelikle sakin bir şekilde yaklaşımda bulunmalıyız. Ve etrafımızda birisi varsa direkt işaret ederek bir kişiyi 112 yi araması için görevlendirmeliyiz , eğer kimse yoksa kendimiz yardım çağrısında bulunmalıyız. Öncelikle yardım işlemine başlamadan olası hastanın etrafında bulunan tehlike arzeden durumları hasta hareket ettirilmeden (kırık olduğu için) hastanın etrafından uzaklaştırmamız gerekmektedir. Hastaya sırası ile bilinç- Nefes ve Nabız kontrolü yaptıktan sonra eğer CPR uygulaması gerekmediği zaman kırığa müdahale edebiliriz. Eğer CPR gerekiyorsa öncelikle yaşam desteği sağlayıp ardından kırık ilk yardımına bakmalıyız. Kontrol sonrasında ilk yardım çantamız var ise gazlı bezler yardımı ile yoksa imkanlar dahilinde temiz bir bezi hafif ıslatarak çıkıntının etrafına kemiği sarsmadan dolayarak çıkıntıyı sabitlememiz gerekir. Eğer kanama varsa da kırığın konumuna göre 10-15 cm üstünden turnike yaparak ( turnike yöntemine uygun olarak ) kanamayı kontrol altına almalıyız. Ardından yine ilk yardım çantamız varsa ateller ile yoksa etrafta bulduğumuz sert cisimleri yumuşak dokular ile ( gömlek, kazak vb) sararak ( sert çısımı direk hastaya temas ettirmiyoruz ) kırıgın oldu bölgenik kırık sonrasında oluşan şeklini koruyarak sabitlememiz gerekmektedi.
Bu bilgilere ilave olarak tüm kırık çeşitlerinde yaralanma sonrası emboli durumu raslanabilir. Embolin akciğer veya beyine atması durumunda farklı semptom gelişebilir. Bunlar eğer akciğerde bir emboli oluşması durumunda hastada dispne , taşıkardi oluşacaktır. Eğer beyinde bir emboli oluşmuşsa en belirgin belirtisi bilinç kaybıdır. Bu gibi durumlarda ileri ilk yardım uygulaması gerekebilir. Biz bu gibi bir durumla karşılaşılmaması için kırık bölgesinin hareket ettirilmemesine önemle belirtiyoruz.
