Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), her geçen gün ülkemizde daha sık görülmektedir. Sadece ülkemizde değil tüm dünyada insanlığı tehdit eder hale gelmiştir. Uzmanlar tarafından çok ciddiye alınan bir hastalık haline dönüşmüştür. KOAH, akciğerlerde tıkanmaya neden olur. En kötü yanı, oluşan tıkanmanın bir daha düzelmemesi ve sinsice ilerlemesidir. Kalıcı ve ilerleyici semptomlarıyla hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde etkiler. Ülkeler için büyük bir ekonomik yük oluşturur. Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre dünyada 600 milyon KOAH’lı vardır. Türkiye’de de 5 milyondan fazla KOA hastası bulunduğu tahmin edilmektedir. Ölümle sonuçlanan hastalıklar sıralamasında KOAH, dünyada dördüncü, ülkemizde üçüncü sırada yer almaktadır. Ülkemizde bulunan 5 milyon kadar kişinin yaklaşık %90′ı hasta olduğunun farkında bile değildir.
Hastalığın görülme sıklığı 40 yaş üstü erişkinlerde yaklaşık %20’dir. Bu oran bize 40 yaş üstü her 5 kişiden birinin KOAH olduğunu göstermektedir. Tanı konulabilenlerin oranı ise çok daha düşüktür. Ülkemizdeki olguların yaklaşık %10’una tanı konulabilmiştir. Dünyada bu oran %20-40 arasındadır. Dünyada her yıl yaklaşık 3 milyon kişinin KOAH nedeniyle hayatını kaybettiği düşünüldüğünde devletlerin bu konuda aldığı tedbirlerin nedenini anlayabiliriz. İlerleyici olması ve tedavi masraflarının ciddi boyutlara ulaşması nedeniyle hastalık daha oluşmadan önüne geçilmelidir. Bunun için en önemli yöntem sağlıklı yaşam kültürünün topluma kazandırılmasıdır.
KOAH Belirtileri Nelerdir?
KOAH’ın gelişim ve ilerleme sürecine baktığımızda hastalığın yavaş geliştiği söylenebilir. Hastaların, hastalığın erken evrelerinde çok az yakınmaları olduğu ve bu yakınmaları başka nedenlere bağlama eğilimleri olduğu bilinir.
KOAH’ın başlıca belirtileri öksürük, balgam ve nefes darlığıdır. Bu şikayetler uzun süre devam eder. Öksürük ve balgam çıkarma, önceleri sadece sabah görülür. Balgam çok az miktarda çıkar. Hastalar genellikle bu şikayetleri önemsemezler ve özellikle tütün ürünleri kullananlar bunun doğal bir sonuç olduğunu düşünürler. Gerçekte, şiddetli olmayan öksürükle birlikte az miktarda balgam çıkarmak KOAH’ın erken habercisi olabilir. Eğer tütün ürünleri kullanımına devam edilirse hastalık ilerleyebilir. Böylece öksürükler şiddetlenir ve balgam miktarı artar. Hastalar günün her saatinde balgam çıkarmaya başlarlar. Bazen boğulacak kadar şiddetli öksürük nöbetleri oluşabilir.
40 yaşın üstündeyseniz, öksürük, balgam ve nefes darlığı gibi şikayetleriniz varsa veya tütün ürünleri kullanıyorsanız veya tütün dumanına maruz kalıyorsanız veya mesleki nedenlerle kötü hava koşulları olan alanlarda çalışıyorsanız hastalığın erken tanısı için en kısa sürede bir hekime başvurmanız gerekir. Solunum fonksiyon testleri ve ek laboratuvar çalışmaları tanı için kullanılmaktadır. Erken tanı ve tütün ürünlerinin kullanılmaması en önemli tedavi yaklaşımlarıdır.
Hipoksi Nedir?
Hipoksi, dokularda oksijenin azalması demektir. Bazen anoksi ile karıştırılmaktadır. Anoksi, dokuların tamamen oksijensiz kalmasıdır. Her ikisi de vücutta farklı düzeyde etkiler oluşturur. KOAH ve benzeri hastalıklar uzun süren hipoksiye neden olabilmektedir.
Hipoksi durumu, vücutta uzun süre devam ederse ve düzeltilmezse öncelikle beyin olmak üzere diğer tüm organları olumsuz etkiler. Bu nedenle, özellikle solunum hastalıklarının kesintisiz şekilde tedavi edilmeye çalışılması çok önemlidir.
Hipoksinin Nedenleri
Kişi yangın olan ortamda kalmışsa, duman soluyacak ve oksijensiz kalacaktır. Kısa bir süre içinde dokulara yeterli oksijen gitmemeye başlayacaktır. Benzer durum tütün ürünlerinin uzun süreli kullanımında da görülebilir. Dokularda kalan az miktardaki oksijen kullanıldıkça hipoksi gelişecektir.
Kişide amfizem veya KOAH gibi rahatsızlıklar varsa oksijenin atmosferden kan dolaşımına geçmesi zorlaşır. Solunum sistemi görevini tam olarak yapamadığı için dokularda hipoksi gelişecektir.
Aşırı doz uyuşturucu veya ilaç alınmışsa, bu durum kişinin solunum kaslarını etkileyebilir. Böylece solunum hızı azalabilir. Solunum hızının azalması vücuda yeterli miktarda oksijen alınamamasına neden olabilir. Solunumun yavaşlaması, dokulardaki oksijenin azalmasına ve hipoksi oluşmasına neden olabilir.
Kalp krizi veya durması nedeniyle dokulara düzenli kan gitmemesinden dolayı dokular oksijensiz kalabilir ve hipoksi oluşabilir.
Felç, şok ve benzeri diğer bazı durumlarda da dokulara giden oksijen miktarı azalabilir ve hipoksi gelişebilir.
KOAH Nasıl Tedavi Edilir?
KOAH tedavisinde başarılı olabilmek için uyulması gereken en öncelikli kural tütün ürünleri kullanımının bırakılmasıdır. Ayrıca KOAH gibi solunum hastalıklarının tedavi sürecinde temiz hava ihtiva eden yerlerde vakit geçirmek faydalı olacaktır. Hastalığın ilaç, cerrahi ve cihazla yöntemleri mevcuttur.
KOAH’lı kişilerin nefes darlığını rahatlatmak amacıyla kullanılan çok sayıda ilaç vardır. Solunum yolu ilaçları inhalasyon cihazları yardımıyla kullanılabilir. Bu ilaçların dozları çok düşüktür fakat doğrudan solunum yollarına ulaştığı için etkileri çok kuvvetlidir. Doğru teknikle kullanılmaları gerekir. İlaç tedavisi hastalığı iyileştirmekten çok semptomları hafifletmek ve yaşam kalitesini arttırmak için uygulanır.
Son dönemde yeni geliştirilen cerrahi yöntemler de KOAH tedavisi için denenmektedir. Birkaç farklı çeşit uygulamayla tedavi edilmeye çalışılmaktadır. Akciğer transplantasyonu yani akciğer nakli en çok bilinen cerrahi tedavi yöntemidir. Hasta için hangi cerrahi yöntemin uygun olduğunu hekimlerin belirlemesi gerekir. Hastanın, vücut fonksiyonları, diğer hastalıkları, yaşı ve mevcut sağlık durumu cerrahi tedaviye uygun olmayabilir. Bunun kararını yine hekimler vermelidir.
Hastalığın diğer bir tedavi yöntemi de cihazlarla sağlanmaktadır. Cihazlarla uygulanan yöntem tedaviden çok terapi olarak adlandırılabilir. Hastanın günlük yaşantısında ortaya çıkan yakınmaları ve hastalığın neden olduğu sorunları en aza indirmek için cihaz tedavisi uygulanabilir. KOAH tedavisi için hem hastanede hem de evde kullanılabilen birkaç çeşit tıbbi cihaz vardır. Bunlar:
- Oksijen konsantratörü
- Oksijen tüpü
- BPAP cihazı
- Pulse oksimetre
- Nebülizatör
Bu cihazların her birinin farklı amaçları vardır. Hekim önerisiyle kullanılmalıdır. Hastanın ihtiyaçlarına uygun olarak tek olarak kullanılabildiği gibi farklı cihazlar bir arada da kullanılabilir. Önemli olan, cihaz parametrelerinin hekimin önerdiği ayarlarda olması ve cihazların hastaya uygun solunum aksesuarlarıyla kullanılmasıdır.
Yorumlar
Remzi Aksan on 25 Kasım 2019 at 19:38 (Edit)
Tedavi araçlarının özelliklerini açıklamanız mümkünmü özellikle nebilizatör cıhazı nasıl tedavi ediyor.
Cevapla
Celil Çağlar ÖZLÜ
Celil Çağlar ÖZLÜ on 26 Kasım 2019 at 17:07 (Edit)
Remzi Aksan, merhaba. Nebülizatör cihazları, sıvı halde olan ilaçları buhar haline getirir. Böylece, hastanın ilacı soluyabilmesini sağlar. İlaç solunum yoluyla doğrudan akciğerlere ulaşır. Bu işlem cihazda bulunan maske veya ağızlık yardımıyla yapılır. Nebülizatör cihazlarının iki çeşidi vardır. Bunlardan bir tanesi basınçlı hava yardımıyla diğeri ise insan kulağının duymadığı ses dalgalarıyla ilacı buhar haline getirir. Birinci cihaza kompresörlü nebülizatör, ikinci cihaza ise ultrasonik nebülizatör denir.
Cevapla
Emrah Budak
Emrah Budak on 3 Aralık 2019 at 12:20 (Edit)
Koah hastalığı ile alakalı en detaylı teşhis tanı ve tedavi merkezi nerelerdir. Öncelikli olarak devlet ve araştırma hastaneleri için bilgilerinizi arz ederim.
Cevapla
Celil Çağlar ÖZLÜ
Celil Çağlar ÖZLÜ on 4 Aralık 2019 at 17:34 (Edit)
Emrah Budak, merhaba. KOAH’la ilgili çözüm sağlayabilen en iyi hastane hangisidir sorusunun cevabını bilemiyorum ancak detaylı bir teşhis için üniversite hastanelerine de başvurabilirsiniz.
Cevapla
Nevin Bilen
Nevin Bilen on 1 Temmuz 2020 at 00:54 (Edit)
Merhaba ALS hastalığı ve kullanılan cihazlar hakkında bilgi alabilirmiyim teşekkürler.
Cevapla
İrem AKKAYA
İrem AKKAYA on 1 Temmuz 2020 at 17:47 (Edit)
Nevin Bilen, merhaba. ALS ile ilgili bilgilere web sitemizden ulaşabilirsiniz. ALS hastalığı için kullanılan cihazlar hakkında bilgi almak için lütfen bizimle iletişime geçin.
Cevapla
meltem dalyanlı
meltem dalyanlı on 26 Nisan 2021 at 09:15 (Edit)
merhabalar kolay gelsin…BPAP cihazı ile bilgi almam mümkün mü?
Cevapla
İrem AKKAYA
İrem AKKAYA on 27 Nisan 2021 at 10:45 (Edit)
Meltem Dalyanlı, merhaba. Konu ile ilgili en kısa sürede dönüş sağlanacaktır.
Cevapla
Umut UZAN
Umut UZAN on 17 Ocak 2023 at 16:00 (Edit)
Meltem Dalyanlı, merhaba. BPAP cihaz ile ilgili bilgi almak için bu sayfadan ulaşabilirsiniz: CPAP ve OTOCPAP Cihazlarının Arasındaki Farklar Nelerdir? - Sesan Blog - Sesan Forum