Şeker hastalığı günümüzde, her yaş grubundan bir çok insanda sıklıkla görülebilmektedir, tanısı için bazı bulguların ortaya çıkması gerekir, bunların en çok bilinenleri,
-
Çok yemek yeme
-
Çok fazla su tüketme
-
Çok fazla idrara çıkma
-
İştah artışına rağmen hızlı kilo kaybı
Şeker hastalığı şüphesinin oluşmasının ardından ilk yapılması gereken açlık ve tokluk kan şekeri düzeylerinin ölçülmesidir. Bu değerlerin yüksek çıkması durumunda OGGT testi (oral glukoz tölorans testi) adı verilen şeker yükleme testi yapılır sma günümüzde artık bundan çok daha spesifik testler yapılmaktadır.
Şeker hastalığı teşhisinden önce risk grubunda olan kişiler;
Aile yakınlarında diyabet tanısı konmuş bireyleri olanlar
30 yaşından sonra ani şekilde kilo alan VKI (vücut kitle endeksi) otuz civarında olanlar
Fazla düşük yapmış, ya da ölü doğum yapmış kadınlar
Hamilelik diyabeti olan kişiler
İri bebek doğurmuş kadınlar
Yaşı genç olduğu halde, hipertansiyon, kolestrol düzeyleri yüksek olan kişiler
Kan şekeri takibinde, hastanın aç ve tok olduğu zamanlarda ki kan şekeri değeri tespiti ile birlikte, kan şekeri düzeylerinin son iki üç aylık ortalamasını gösteren HbA1c düzeyi ve son 2-3 haftalık ortalamayı gösteren Fruktozamin değerleri de önem taşımaktadır.
Hastanın şeker hastalığı ameliyatına hazırlanma süreci
Cerrahi müdahale, operasyonun planlanması ile başlar ameliyat sonrası takipleriyle devam eder, bu süreç uzun ve dikkatli geçirilmesi gereken bir süreç olduğundan, hasta ve doktor uyumu oldukça önemlidir.
Şeker hastalığı ameliyatı olmasına karar verilen hastalar operasyon öncesi amaca yönelik olarak bir çok teste tabi tutulur, yapılan radyolojik ve laboratuvar incelemelerinden geçirilir. Yapılan detaylı incelemelerin sebebi hastanın diyabetik durumu ve hastanın organlarının durumu yanı sıra fark edilmeyen operasyona engel teşkil edebilecek rahatsızlıkların saptanmasıdır.
Hastalar metabolik cerrahi uzmanı ve ilgili uzmanlar tarafından muayene edilir. Bu süreç içerisinde operasyona engel teşkil edebilecek kalp damarlarının tıkanık olması vb durumlar belirlenebilir, öncelikle bu sorunlar giderilir ve hasta operasyon için zaman belirlenir.
Şeker hastalığı ameliyatı öncesi hastaya uzman doktor ve ekibi tarafından geniş bir bilgilendirme yapılarak, hastanın hem fiziksek hem de psikolojik olarak operasyona hazırlanması sağlanır.
Bu görüşmede hastaya, ameliyat öncesi ve sonrası beslenme şekilleri, ameliyat sonrası uyulması gereken kurallar ve hastanın kazanması beklenen yeni hayatı ve hayat kalitesi hakkında bilgiler iletilir.
HbA1c nedir ve neyi gösterir?
HbA1c açlık ve tokluk şekerinin ortalamasını gösteren bir testtir. Açlık ve tokluk şekerinin ortalaması olan HbA1c tek başına bir tanı testi değildir. Bununla beraber açlık ve tokluk şekeri ile birlikte değerlendirildiği zaman daha kesin sonuçlar verir. Bu test yapılacağı zaman hastanın aç veya tok olması sorun teşkil etmez. HbA1c teşhis için değil, kontrol için uygulanan bir testtir. Diyabet hastasının sağlık durumu izlenirken hastanın, doktorun önerdiği diyetlere uyup uyması, verilen ilaçların düzenli alınması, tedavisini iyi alıp almadığı kontrol edilir.
Açlık kan şekeri sonuçları ve şeker hastalığı değerlendirmesi
Açlık kan kabul edilen şeker seviyesinin en üstü 100mg olarak kabul edilir. Seviye bu değerin üzerindeyse şüpheli olarak değerlendirilebilir.
Bu değerin 100 ile 125 mg arasında ki değerlere sahip olan hasta da prediyabet, 126 mg ve üzerinde olan seviyede ise açık diyabet tanısı konur.
Tokluk kan şekeri nedir ve nasıl değerlendirilir?
Kişinin yemek yemesinin ardından bir kaç saat sonra alınan kan değerine tokluk kan şekeri denilmektedir. Bu değer şeker yüklemesinin ardından ya da gıda alımının ardından iki farklı şekilde ölçülmektedir. Gıda alımı yapıldıktan sonraki değerlendirmeler tokluk kan şekeri seviyesindeki sınır 130-140 mg arasındadır. Eğer değer bu seviyesinin üzerindeyse kan şekerinin yüksek olmasını 200mg üzerinde ise bu duruma “diyabet” denilir.
Ameliyat öncesi hazırlık dönemi
Her operasyon öncesi, operasyonun türüne göre dikkat edilmesi gereken bazı durumlar vardır. Şeker hastalığı ameliyatından önce hastanın dikkat etmesi gereken noktaları, uzman doktor ve hastaya bildirecektir, ön hazırlık döneminde hasta ve ekip uyumuyla hazırlıkların tamamlanması gerekir, operasyon sonuna kadar ve operasyon sonrasında hasta ekiple uyumlu bir çalışma içinde olup ekipten bir birey gibi hassas davranmalıdır.
Doktorla yapılan ilk görüşmede hasta sağlık geçmişi ile ilgili detayları doktoruna aktarmalıdır. Örneğin hasta daha öncesinde bir kalp krizi, ya da koroner by-pass gibi bir sağlık sorunu yaşamışsa bunu doktoruna ilk görüşmede bildirmelidir. Bununla birlikte sürekli kullandığı ilaçları ya da alejik olduğunu bildiği bir ilacı da bildirmesi hastanın operasyon sonrasında ortaya çıkabilecek durumlarda alacağı tedaviyi de etkileyebilir. Hasta operasyon öncesinde grip, nezle gibi metabolizmasının direncini düşürecek bir hastalık geçirirse bunu da doktoruna mutlaka bildirmelidir. Uzman doktor tüm bunların ışığında daha sağlıklı planlama yapabilecektir.
Kadınlarda mensturasyon döneminde ameliyatın ertelenmesine ihtiyaç duyulmaz ancak bu durumu doktora bildirmekte fayda vardır. Bazı kadınlar bu dönemde aşırı hassasiyet hissettiklerinden kısa süreli bir erteleme isteyebilirler, bu kararı doktoruyla birlikte uygulayabilirler.
Sürekli kullanılan ilaçların yanı sıra aspirin gibi kanı sulandırıcı ilaçların operasyon öncesinde on günlük dönemde kullanılmamış olması doğru olacaktır. Bu ilaçlar kanı sulandırdıklarından kanın pıhtılaşmasını geciktirmektedir, bu da operasyon esnasında sorun yaratabilir. Kan sulandıran ilaçların yanı sıra içerisinde E vitamini ya da gingko biloba da bu gruba dahildir, aynı şekilde kanı sulandırmakta, kan pıhtılaşmasını geciktirmektedirler.
Bunların dışında yohimbin, anestezik ilaçların etkisini fazlalaştırır, içerisinde ginseng bulunan ilaçlar ise taşikardi ve hipertansiyona neden olabilir. Bu ilaçlar ya da bu içerikleri barındıran takviyelerin alımı ameliyat öncesinde on gün içinde kullanımının durdurulması gereklidir. Bunların dışında uzman doktorun özellikle kullanmanızı isteyeceği ilaçlar olabilir, tüm bu durumlar için mutlaka tedavi geçmişinizi kullandığınız ilaç ve takviyelerin mutlaka uzman doktora bildirilmesi gereklidir.
Şeker hastalığı ameliyatından önce bir haftalık süreç içerisinde kesinlikle alkol alınmamalıdır. Alkol metabolizmanın direncini düşürdüğü gibi anestezik maddelerle etkileşime geçebilir.
Son olarak yapılan tahliller anestezi uzmanı tarafından da değerlendirilerek hastanın fiziki durumunun anesteziye uygunluğu değerlendirilir.