Günümüzde pek çok hasta çeşitli rahatsızlıklardan dolayı yatağa bağımlı olarak hayatına devam etmektedir. Bu durum hastalarda psikolojik ve fiziksel birçok soruna yol açmaktadır. Fiziksel olarak, yatak yarası, kemik erimesi ve solunum sıkıntısı gibi problemlere neden olabildiği gibi strese bağlı olarak da kaygı bozukluğu ve depresyon gibi psikolojik sıkıntılara neden olabilir. Yaşanan rahatsızlıklar birbirlerini etkilediği için olumsuz sonuçları hasta tarafından daha yoğun şekilde hissedilir.
Yatağa bağımlı yaşayan hastalarda en çok karşılaşılan sorunlardan birisi yatak yaralarının oluşmasıdır. Yatış pozisyonuna bağlı olarak yatağa temas eden bölgelerde vücut ağırlığı nedeniyle basınç oluşması kan akışını yavaşlatır. Kan akışının yavaşlaması cildin altındaki dokulara giden oksijenin azalmasına neden olur. Bununla birlikte yatağa temas eden cildin havasız kalması ve terlemesiyle hücreler kendini yenileyemez ve yaralar oluşmaya başlar. Bu sorunun önüne geçmek için hastanın yatış pozisyonunu en az iki saatte bir değiştirmek ve vücut temizliğine dikkat etmek gerekir. Ayrıca havalı yatak kullanımı da yara riskini ciddi şekilde azaltmaktadır.
Hastaların yataktayken yatar veya oturur pozisyonda tuvalet ihtiyaçlarını karşılaması oldukça zordur. Hasta, refakatçi yardımıyla veya kendi kendine hareket edebiliyorsa ihtiyacını tuvalette gidermek isteyecektir. Hareket etme ihtimali yoksa, hasta taşıma lifti adı verilen medikal ürünleri kullanarak hastayı tuvalete götürebilirsiniz. Ayrıca diğer alternatif olarak, lazımlık özellikli tekerlekli sandalye de kullanabilirsiniz. Kas problemi yaşayan hastalar bazı durumlarda tuvaletini yaparken çok zorlanabilir. Bu durumda karın veya mesane bölgesine sıcak su torbası uygulaması yaparak hastayı rahatlatabilirsiniz. Hasta hiçbir şekilde hareket edemiyorsa, tuvalet ihtiyacını kontrol edemeyecek şekilde kas problemleri yaşıyorsa veya bilinci yoksa hasta bezi ve idrar sondası kullanarak ihtiyaçları giderilebilir. Bu ürünleri kullanırken yara ve enfeksiyon riskine karşı temizliğe çok dikkat etmeniz gerekir. Gereken hijyen sağlanamazsa, idrar sondası kullanımı nedeniyle idrar yolunda enfeksiyon oluşabilir, ayrıca hasta bezi kullanımı da ciddi yatak yaralarına neden olabilir. Hareket edemeyen hastalar için üretilmiş orta bölümünde lazımlık olan hasta karyolaları kullanarak da tuvalet ihtiyacına çözüm bulabilirsiniz.
Hareket kabiliyeti azalmış hastalar, kişisel temizlikleri konusunda sorunlar yaşamaktadır. Hastanın hareketleri kısıtlandığı için vücut, saç ve ağız bakımı gibi kişisel temizlik ihtiyaçlarını tam olarak sağlayamaz. Bu durum, temiz tutulmayan vücut bölgelerinde yara ve enfeksiyona yol açabilir. Saç diplerinde yara veya kabuk oluşumu nedeniyle saç dökülmelerine sebep olabilir. Ağız içinin, diş etlerinin ve dişlerin temiz olmaması nedeniyle ağız kokusu, diş etlerinde kanama ve dişlerin çürümesi gibi sorunlar da ortaya çıkabilir. Vücut temizleme mendili, saç temizleme bonesi ve ağız bakım seti gibi medikal ürünlerle hastanın kişisel temizliğini sağlayabilirsiniz.
Yaşamsal sistemlerin devamlılığı, vücudun kendini yenilemesi ve hastalıklara karşı direnç sağlanması için yeterli ve dengeli şekilde beslenmek çok önemlidir. Doğru gıdalarla birlikte yeterli sıvı tüketimi gerekmektedir. Yatağa bağımlı hastaların hareketleri kısıtlı olduğu için kendi kendilerine beslenmeleri mümkün olmaz ve bu konuda refakatçinin yardımına ihtiyaç duyarlar. Çiğneme ve yutma yeteneklerini kaybetmemiş olan hastalar ağız yoluyla gıdaları tüketebilir. Bu yeteneklerini kaybetmiş kişiler burundan mideye kadar giden nazogastrik sondayla veya karın üzerinden mideye açılan deliğe bağlanan PEG denilen medikal ürünle direkt olarak mideye gönderilen özel mamalarla beslenebilir. Bu şekilde beslenen hastaların bakım gereksinimleri diğerlerine göre daha fazladır. Beslenme için kullanılan medikal sarf malzemelerin düzenli olarak yenisiyle değiştirilmesi gerekir. Dışarıdan mama desteği sağlamak için mama cihazları da kullanılabilir. Mamanın verilme miktarı ve süresi bu cihazlar sayesinde ayarlanabilir. Doğru besinlerle veya mamalarla beslenemeyen hastalarda enfeksiyon riski artabilir, ayrıca yeteri kadar sıvı tüketmeyenlerin de böbreklerinde ve idrar yollarında sorunlar ortaya çıkabilir.
Yatağa bağımlı hastaların yaşadığı diğer önemli sorun ise kas ve iskelet sisteminde oluşan rahatsızlıklardır. Hareketsizlikten dolayı kaslarda erime meydana gelebilir ve eklemlerde sorunlar oluşabilir. Bu rahatsızlıklar ağrıya neden olabilir. İskelet sisteminde oluşan problemler arttıkça hastanın vücudunda şekil bozuklukları meydana gelebilir. Solunum kasları da güçsüzleşebileceği için nefes alıp vermeyle ilgili de problemler yaşanabilir. Bu sorunları önleyebilmek için düzenli olarak hastaya egzersiz yaptırarak hareket etmesi sağlanmalıdır. Ayrıca hastaya masaj yaparak kan akışının hızlanması böylece dokulara giden oksijenin artması sağlanabilir. Bu durum hücrelerin yenilenmesini ve ağrıların azalmasını sağlar. Hastaya uygun egzersiz hareketleri doktora danışarak belirlenmelidir. Zira, her hareket her hasta için uygun olmayabilir. Egzersiz sürecinde hastaya destek olmak hastanın psikolojisine de olumlu katkı sağlayacaktır.
Özellikle solunum problemi yaşayan yatağa bağımlı hastaların yaşam kalitesi oldukça düşer. Örneğin, yeterli seviyede nefes alamayan hastaların vücudundaki dokulara yeterli oksijen gitmediği için yaralar daha yavaş iyileşir. Başlangıç seviyesindeki solunum rahatsızlıklarında doktor önerisiyle solunum egzersizleri yapılabilir. İleri seviyedeki rahatsızlıklarda ise solunum destek cihazları kullanılması gerekebilir. Ayrıca uzun süreli yatağa bağımlı olan hastaların akciğerlerinde oluşan salgılar bronşlarda ve alveollerde tıkanmaya sebep olabilir. Bu da nefes alıp vermeyi zorlaştırır. Hastayı düzenli olarak sağa ve sola pozisyonlandırmak ve hastaya nefes egzersizleri yaptırmak bu problemi en aza indirebilir. Solunum cihazı kullanan hastaların bakımı zordur ve sabır gerektirir. Kullanılması gereken medikal ürünlerin tedarik edilmesi de maddi olarak yük oluşturur. Bu nedenle araştırma yapmanızı ve doğru ürünleri doğru yerden doğru fiyata aldığınıza emin olmanızı tavsiye ederim.
Hastanın ihtiyaçlarını gidermesi için başkalarına ihtiyaç duyması psikolojisini bozabilir. Kısa veya uzun süreli yatağa bağımlı olan hastalar yakınlarına yük olduklarını düşünebilir ve bu nedenle suçluluk duygusu hissedebilirler. Bu da depresyon, içe kapanıklık ve kaygı bozukluğuna neden olabilir. Aynı zamanda yaşadığı iletişim sorunları da hastanın kendini yalnız hissetmesine sebebiyet verebilir. Hastanın ve ailesinin yaşayabileceği psikolojik sorunların önüne geçebilmek için hastaya olabildiğince sevecen bir şekilde yaklaşmak, onunla iletişim kurmak ve bakım sürecindeki görevleri aile içinde paylaşmak gerekir.
Yatağa bağımlı hastaların yaşadığı problemleri azaltmak için sağlık mensupları kadar hastanın ailesine de görev düşmektedir. Tedavi ve bakım süresince hastaya gerekli desteğin sağlanması, zaten zor olan durumun bir nebze de olsa kolaylaşmasını sağlayacaktır.
Yorumlar
BİROL DİZDAR 16 Temmuz 2018 üzerinde 20:25 de (Düzenle)
Mükemmel bir hizmet yapıyorsunuz: sizi kutlarım. Gerçekten de okunduğu zaman bu konularda ne kadar bilgisiz olduğumuzu anlıyorum. Ancak bakım evlerinde yatağa bağımlı hastalara böyle mi bakıyorlar. Kesinlikle emin değilim. Zira bir yakınım özel bakım evinde yatmasına ve hayli yüksek bir bakım parası vermemize rağmen yatalak hastamıza anlattığınız uygulanması gereken bir hizmetin kesin oarak verilmedğini biliyoruz. Bu özel huzur evinin adını burada yazmayı uygun bulmadım. Ancak bu işleri bilmeyen ucuz ve vasfsız bakıcıları hasta ziyaretlerimizde görüyoruz. Bakım evi sahiplariyle bu nedenle sorun yaşıyoruz. Özel huzur evlerinin bağlı olduğu kurum bu konularda çok sık denetim yapmaları gerekir.Hem de acilen….
Yanıtla
Celil Çağlar ÖZLÜ
Celil Çağlar ÖZLÜ 20 Temmuz 2018 üzerinde 00:39 de (Düzenle)
Birol Dizdar, merhaba. Öncelikle teşekkür ederim. Hasta bakımı oldukça zor ve sabır gerektiren bir iş. Gerek aile fertlerinin gerekse bu işi profesyonel yapan hasta bakıcıların eğitim alması gerekir. Onun dışında güvenilir bakım evlerin tercih edilmesi gerekir. Zira medyada birçok kötü habere şahit oluyoruz, bunların kendi hastamızın başına gelmesini asla istemeyiz.
Yanıtla
Fatma Öncü
Fatma Öncü 22 Ekim 2022 üzerinde 22:31 de (Düzenle)
Hastam yatalak sayılır. Yaşlı ve mutsuz. Huzurevi yatalaklar bölümünde
Bize küstü sanırım. Göz teması kurmuyor konuşmuyor. Bu durum bizi sonsuz üzüyor
Çok çaresizim
Ne yapmalıyım
Yanıtla
Merve İŞCEN
Merve İŞCEN 9 Şubat 2023 üzerinde 15:39 de (Düzenle)
Fatma Öncü, merhaba. Öncelikle geçmiş olsun. Hastanız kendisini yalnız hissediyor olabilir. Sık sık ziyaretler gerçekleştirebilirsiniz. Bu konu hakkında doktorunuza danışmanızı tavsiye ederim. Sağlıklı günler dilerim.
Yanıtla
Mevlude
Mevlude 21 Mart 2024 üzerinde 09:05 de (Düzenle)
Fermanlı tulum iç çamaşırları var onları giydirince oynayamiyo
Yanıtla
Mert
Mert 24 Aralık 2019 üzerinde 20:02 de (Düzenle)
Merhabalar
Medikal tasarım için hastane odasındaki hasta yatağı için tasarım projemiz var
Hasta çeşitlerine göre hastaların yatakla ilgili ne gibi sorunlar yaşamaktadır.
Bu konuda yardımcı olabilirseniz sevinirim
Yanıtla
Celil Çağlar ÖZLÜ
Celil Çağlar ÖZLÜ 25 Aralık 2019 üzerinde 13:30 de (Düzenle)
Mert, merhaba. Hastaların yaşadığı sorunları yazı içeriğinde anlatmaya çalıştım. Bunun dışında bilgi isterseniz bizimle iletişime geçmenizi rica ederim: İletişim - Sesan
Yanıtla
Zehra TURAN
Zehra TURAN 11 Ekim 2020 üzerinde 01:30 de (Düzenle)
Annem 2 senedir yatak hastası altını tutamıyor bez bağlıyorum…oturunca yemeğini kendi yiyebiliyor diş olmadığı için sadece robottan geçmiş sivi halinde yiyecekler yiyebiliyor…son zamanlarda şarkı söyler gibi inliyor ve malesef kakası ile oynamaya başladı… kulakları duymuyor 2 sene önce alzaimer başlangıcı tanısı konuldu. 85 yaşında 35 kiloya düştü… sadece sabahları mide koruyucu ilacı veriyorum…ne yapacagimi bilmiyorum kakası ile oynaması sorununa
Yanıtla
İrem AKKAYA
İrem AKKAYA 12 Ekim 2020 üzerinde 12:46 de (Düzenle)
Zehra Turan, merhaba. Öncelikle çok geçmiş olsun. Alzheimer hastalarındaki ruh hali değişikliği ve sorunları idrak edememe durumunu bir psikiyatrist ile çözebilirsiniz. Doktorun önerileri ile hareket etmeniz durumunda daha sağlıklı bir sonuç alabilirsiniz.
Yanıtla
Sinan güngör
Sinan güngör 14 Eylül 2023 üzerinde 15:35 de (Düzenle)
Merhabalar
Annemde ayni durumda yardim ve destekle oturtabiliyoruz yemegini lapa seklinde veriyoruz ama son 1 haftadir kakasiyla oynayip disariya atiyor bu durum bizi cok yordu bu konuyla ilgili bir cözüm var mi veya sizin uyguladiginiz bir yöntem var mi
Yanıtla
Merve çeçen
Merve çeçen 24 Şubat 2021 üzerinde 14:01 de (Düzenle)
Merhabalar gerçekten çok faydalı ve yararlı bilgiler bilmediğim çok sorunu yanıtladı benim babam beyin ameliyatı oldu ödemden dolayı şu an notmal odada ama yatalak ve konumuyor bizi tanımıyor ve tepki vermiyor,şu an karnında peg tüpü var ve onunla besleniyor ama sürekli bir kabızlık sorunumuz var bu durumu nasıl çözebiliriz karnını ovalamaya çalışıyoruz ama ona da izin vermiyor
Yanıtla
İrem AKKAYA
İrem AKKAYA 25 Şubat 2021 üzerinde 10:01 de (Düzenle)
Merve Çeçen, merhaba. Kabızlığın birçok sebebi olabilir. Yeme bozukluğuna bağlı kabızlıklarda önerilen bol bol sıvı tüketimidir ancak bir hastalık sebebi ile kabızlık yaşanıyorsa hekim kontrolünde müdahale edilmelidir. Mideden beslenen hastalarda kabızlık yan etki olarak görülebilir. Buna uygun bir tedavi uygulanırsa kabızlık durdurulabilir. Doktorunuzun tavsiyesine göre hareket edebilirsiniz.
Yanıtla
Ayfer Topşar
Ayfer Topşar 26 Nisan 2023 üzerinde 18:24 de (Düzenle)
Babam 90 yaşında 6 aydır yatalağa bağımlı yenmesi azaldı 2 kaşık anca yedirebiliyorum son günde terleme başladı nasıl bakayım