Tansiyon, kısaca kan basıncı demektir. Vücudumuzdaki kan, dolaşım esnasında bir basınç meydana getirir. Bu basınç, gün içinde yapılan faaliyetler ile ilişkili olarak farklılıklar gösterebilir. Eğer bu basınç belli bir süre sürekli yüksek seyrederse yani büyük tansiyon 14’ün, küçük tansiyon ise 9’un üzerindeyse hipertansiyon veya yüksek tansiyon olarak adlandırılır. Bu basınç artışı sonucunda kalp, dolaşımı sağlamak için normalden daha çok çalışır. Yüksek tansiyon sessiz ilerleyen bir hastalıktır. Uzun süre belirti vermeyebilir.
Hipertansiyon dünyada önlenebilir ölüm nedenleri içerisinde birinci sırada yer alan risk faktörüdür. Yüksek tansiyonla mücadele edebilmek için yaşam tarzında değişiklik yapılmalıdır. Bu değişimler şöyle sıralanabilir:
• Hastaların diyetinde tuz kısıtlanmalıdır.
• İdeal kilosuna dönerek o kiloda kalmaya çalışmalıdır.
• Sigara kullanılmamalı ve alkol kullanımında kısıtlamaya gidilmelidir.
• Düzenli fiziksel egzersiz yapılmalıdır.
Düzenli egzersiz hipertansiyon tedavisinin en önemli parçalarından biridir. Yapılan araştırmalar düzenli egzersizin kan basıncını ortalama 10 birim düşürdüğünü göstermektedir.
Düzenli egzersiz zamanla kullanılan ilacın dozunun azaltılmasını veya bırakılmasını sağlayabilmektedir. Egzersizin dolaylı bir etkisi de kilo kontrolüne yardımcı olmasıdır. Verilen her 5 kilo tansiyonu 10 birim düşürmektedir. Dolayısıyla spor yapan bir hipertansiyon hastası bir taşla iki kuş vurarak kan basıncının düşmesini sağlamaktadır. Ayrıca egzersiz kişiye enerji vererek stres düzeyini azaltır. Stresin azalması da yüksek tansiyonun tedavisinde önemli bir faktördür.
Bilimsel çalışmalara göre orta düzeydeki bir fiziksel aktivite programı yoğun egzersize göre kan basıncını daha etkili bir şekilde düşürmektedir. Tercihen haftanın en az üç günü 30 ile 60 dakika arasında düzenli şekilde yapılan egzersizler hipertansiyonun kontrolü için yeterli olmaktadır. Düzenli egzersize başlamadan önce mutlaka sağlık kontrolünden geçerek test yaptırılmalıdır. Testin yaptırılması kişinin fiziksel kapasitesini belirlemek, yapılacak egzersizin yoğunluğunu, süresini ve şeklini planlamak ve varsa risk faktörlerini değerlendirmek açısından gereklidir. Egzersize başlamadan önce ısınılmalı, egzersiz esnasında kalp atım hızı takip edilmeli ve bitiminde ise aktivite düzeyi yavaş yavaş azaltılmalıdır.
Düzenli egzersiz; aerobik, germe ve kuvvetlendirme egzersizlerini kapsamaktadır; fakat daha etkili bir sonuç için hareketin günlük yaşamın içine sokulması gerekmektedir. Örneğin merdiven inip çıkmak, otobüsten erken inip yürümek, arabayı uzağa park etmek günlük aktivite düzeyini arttıracaktır. Ayrıca biriyle birlikte egzersiz yapmak motivasyonu arttırmak açısından önemlidir.
Bir hipertansiyon hastasının düzenli egzersiz yapmaması kalp hastalıklarına, obeziteye, depresyona, beyin damarlarındaki tıkanmalara vs davetiye çıkarmaktadır.